* کاخ سفید: بایدن مطلع شد

کاخ سفید اعلام کرد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان این سانحه قرار گرفته است. «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید مدعی شد رفتار ناامن و غیرحرفه‌ای روسیه باعث سقوط پهپاد «‌ام کیو۹» شد. یک مقام پنتاگون نیز اعلام کرد یک جنگنده روسی با پهپاد آمریکایی بر فراز دریای سیاه برخورد کرد. پیش از این «آناتولی آنتونف» سفیر روسیه در واشنگتن نسبت به عواقب فاجعه‌بار در صورت پیوستن نیروهای آمریکایی به جنگ علیه روسیه و عرضه محصولات نظامی توسط ایالات‌متحده و متحدانش به کی‌یف هشدار داده بود.

آنتونف به نیوزویک گفت: ما قبلا رسما به اعضای عالی رتبه دولت آمریکا اشاره کرده‌ایم اظهارات جسورانه فرماندهان ارتش ایالات‌متحده غیرقابل قبول است. دیپلمات ارشد روسیه هشدار داد مشارکت مستقیم ارتش آمریکا در جنگ منجر به عواقب فاجعه‌بار خواهد شد. وی در ادامه ابراز اطمینان کرد تشدید بیشتر تخاصم به نفع واشنگتن نیست، زیرا روسیه قرار نیست شرایطی را تحمل کند که تهدیدات نظامی در مرزهایش افزایش یابد.

گروه بین‌الملل: واشنگتن در ادامه شکست‌های سیاسی از پکن در عرصه جهانی از چین خواست با زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین درباره جنگ با روسیه صحبت کند؛ موضوعی که نشان‌دهنده پایان هژمونی سیاست خارجی آمریکا در جهان است. چین بعد از واسطه‌گری بین ایران و عربستان که مهم‌ترین تحول صلح‌آمیز سیاسی سال 2023 می‌تواند لقب بگیرد به فکر میانجی‌گری بین روسیه و اوکراین برای پایان جنگ افتاده است، از همین رو پکن یک طرح پیشنهادی برای پایان جنگ کی‌یف و مسکو منتشر کرد که ابتدا با واکنش منفی اروپا و آمریکا روبه‌رو شد اما چند روز طول نکشید که آمریکایی‌ها تغییر موضع داده و خواستار ورود پکن به این عرصه شدند. به نقل از پایگاه اوکراینسکا پراودا، واشنگتن از گفت‌وگوی احتمالی میان شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در نخستین تماس در این سطح بین ۲ کشور استقبال می‌کند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت آمریکا روز دوشنبه در نشست با خبرنگاران اظهار کرد: «ما شی‌جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین را تشویق کردیم با زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین تماس برقرار کند چون معتقدیم شی باید نه فقط دیدگاه روسیه، بلکه دیدگاه اوکراینی‌ها را درباره جنگ در کشورشان بشنود. ما عملا خطاب به پکن از این ایده و ضرورت انجام شدن این تماس دفاع کردیم. ما این کار را به صورت علنی و غیرعلنی انجام دادیم». این مقام ارشد کاخ سفید متذکر شد: تاکنون طرف اوکراینی هیچ تاییدیه‌ای بابت انجام شدن گفت‌وگو بین زلنسکی و شی‌جین‌پینگ دریافت نکرده اما آمریکا امیدوار است این گفت‌وگو انجام شود. سالیوان خاطرنشان کرد: «این چیز خوبی خواهد بود، چون به صورت بالقوه باعث مطرح شدن تعادل و دیدگاه‌های بیشتر در رویکرد جمهوری خلق چین نسبت به جنگ اوکراین می‌شود و امیدواریم همچنان آنها را از تصمیم‌گیری برای ارائه کمک‌های مرگبار به روسیه منصرف کنیم و به روشنی به آنها از این بابت هشدار داده‌ایم». روزنامه وال‌استریت ژورنال اوایل روز دوشنبه گزارش کرد: شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین برنامه دارد برای نخستین بار از زمان شروع جنگ در اوکراین و احتمالا بعد از سفرش به مسکو با ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی‌اش گفت‌وگو کند. سفر رئیس‌جمهوری چین به مسکو که احتمالا چند روز دیگر انجام می‌شود و برنامه‌هایش برای برقراری ارتباط با زلنسکی احتمالا نشان‌دهنده تلاش‌های پکن برای ایفای نقشی فعال‌تر به عنوان «میانجی» به منظور پایان دادن به این جنگ است. چین در سالگرد شروع جنگ در اوکراین سندی از دیدگاه خود درباره چگونگی پایان دادن به جنگ بین روسیه و اوکراین منتشر کرد. وزارت خارجه چین در این سند چند ابتکار عمل را در راستای حل‌وفصل درگیری در اوکراین مطرح و اهمیت مذاکرات سازنده و اجتناب از تهدید تسلیحات هسته‌ای را برجسته کرد. پکن مخالفت خود را با سوءاستفاده از تحریم‌های یکجانبه در بافت جنگ اوکراین به سبب اینکه این کار تنها باعث ایجاد مشکلات جدید می‌شود، اعلام کرد. در این سند نوشته شد: «تحریم‌های یکجانبه و فشارهای افراطی نه تنها مشکلات را حل نمی‌کند بلکه مشکلات جدیدی ایجاد می‌کند. ما با اعمال هرگونه تحریم یکجانبه‌ای که مجوز شورای امنیت سازمان ملل را نداشته باشد مخالفیم». همچنین این سند با سیاسی کاری در اقتصاد جهان و استفاده از آن به عنوان یک سلاح مخالفت کرد. چین در این سند تصریح کرد: «‌تضمین ثبات زنجیره‌های تامین کالا اهمیت داشته و همه طرف‌ها باید از نظام موجود اقتصاد جهان محافظت کرده و برابر سیاسی‌کاری نسبت به آن و استفاده ابزاری از آن و استفاده از آن به عنوان یک سلاح، مقاومت نشان دهند». وزارت خارجه چین در سند صلح پیشنهادی این کشور برای اوکراین خاطرنشان کرد: طرف‌های این درگیری لازم است از داشتن ذهنیت جنگ سردی در حل و فصل درگیری اوکراین امتناع کنند و به منافع امنیتی مشروع همه کشورها احترام بگذارند. در سند وزارت خارجه چین درباره توافق غلات دریای سیاه، تصریح شد: همه طرف‌ها باید مفاد این ابتکار عمل را نیز رعایت کنند. این سند خاطرنشان کرد ابتکار عمل چین برای همکاری‌های بین‌المللی در زمینه امنیت غذایی می‌تواند راه‌حلی واقعی برای بحران جهانی غذا ارائه دهد. در این سند آمده است: «همه طرف‌ها باید به طور یکسان به توافقنامه حمل‌و‌نقل غلات از طریق دریای سیاه که توسط روسیه، ترکیه، اوکراین و سازمان ملل امضا شد، احترام بگذارند و از نقش مهم سازمان ملل در این موضوع حمایت کنند». این وزارتخانه همچنین تاکید کرد که پکن آماده کمک و ایفای نقش سازنده در بازسازی مناطق جنگی اوکراین پس از جنگ است. در این سند آمده است: «لازم است از روند بازسازی پس از جنگ در اوکراین حمایت شود. جامعه بین‌المللی باید اقداماتی را برای حمایت از بازسازی پس از جنگ در مناطق جنگ‌زده اوکراین انجام دهد. چین آماده کمک و ایفای نقش سازنده در این زمینه است. به نظر می‌رسد چین بعد از وساطت بین تهران و ریاض، نقش سیاسی خود را در جهان تقویت خواهد کرد و دیگر تنها نقش یک بازیگر مقتصد را به تنهایی ایفا نمی‌کند و در کنار اقتصاد به غول بزرگ سیاسی جهان هم تبدیل می‌شود؛ نقشی که نشان‌دهنده یک گذار تاریخی سیاسی از غرب به شرق است. یک روزنامه ژاپنی پنجشنبه (نهم مارس) به نقل از منابع گزارش داد طرح صلح پکن برای جنگ اوکراین بر اساس این پیش‌بینی کارشناسان نظامی چینی تدوین شده که خصومت‌ها در اوکراین تابستان ۲۰۲۳ پایان می‌یابد. به نوشته خبرگزاری اسپوتنیک، در این گزارش گفته شده سندی که آکادمی علوم نظامی (AMS) در پکن ۲ ماه پیش منتشر کرد ممکن است بر موضع چین موثر بوده باشد زیرا این اندیشکده توصیه‌هایی را خطاب به کمیسیون مرکزی نظامی حزب کمونیست چین، بالاترین نهاد تصمیم‌گیرنده برای نیروهای مسلح این کشور ارائه کرده بود. به نوشته این گزارش، این آکادمی شبیه‌ساز درگیری در اوکراین را تکمیل کرد که منجر به این پیش‌بینی شد که این درگیری حدودا تابستان ۲۰۲۳ با دست برتر روسیه پایان می‌یابد، زیرا در بین دلایل مختلف، اقتصاد هر دو طرف روس و اوکراینی بسیار تهی‌تر از آن خواهد بود که بعد از تابستان درگیری‌ها بتواند ادامه یابد. «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین اما در کنفرانسی مطبوعاتی ادعا کرد از برخی بخش‌های طرح صلح ۱۲ ماده‌ای اعلام‌شده از سوی چین برای پایان دادن به بحران در کشورش استقبال کرده و قصد دارد با «شی‌جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین دیدار کند. به نوشته رویترز، زلنسکی با این حال مشخص نکرد چه زمان این دیدار قرار است اتفاق بیفتد. طبق این گزارش، زلنسکی صرفا برخی بخش‌های طرح پیشنهادی چین برای برقراری آتش‌بس و صلح در اوکراین را مورد پذیرش قرار داد و گفت اوکراین باید آغازگر یک طرح صلح باشد. وی ادامه داد: من فعلا آن را به عنوان یک سیگنال می‌بینم، نمی‌دانم بعدا چه اتفاقی خواهد افتاد. وزارت خارجه روسیه در اظهارنظر درباره طرح صلح اعلامی چین برای بحران اوکراین گفته مسکو تمایل پکن برای مشارکت در حل‌وفصل درگیری از طریق تدابیر صلح‌آمیز را بسیار ارج می‌نهد. همه این موارد نشان‌دهنده بازیگری جدید چین در عرصه جهانی آن هم با زمینه نه اقتصادی بلکه سیاسی است. 

دی‌سانتیس: مداخله بیشتر در اوکراین به صلاح منافع ملی آمریکا نیست     

فرماندار فلوریدا که به دنبال نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکاست، می‌گوید درگیر شدن بیشتر در مناقشه ارضی میان روسیه و اوکراین در راستای منافع ملی ایالات‌متحده نیست. ران دی‌سانتیس گفت: در حالی که آمریکا منافع ملی حیاتی بسیاری دارد... درگیر شدن بیشتر در یک مناقشه ارضی میان اوکراین و روسیه اصلا جزو آنها نیست. فرماندار ایالت فلوریدای آمریکا افزود: حمایت مالی بالقوه دولت بایدن با «چک سفید» از این درگیری «تا هر زمانی که طول بکشد»، بدون اینکه هیچ هدف یا پاسخگویی مشخصی وجود داشته باشد، توجهات را از مهم‌ترین چالش‌های کشور منحرف می‌کند. دولت دموکرات بایدن ده‌ها میلیارد دلار کمک نظامی برای اوکراین فراهم و شرکای بین‌المللی خودش را هم برای حمایت از این کشور در مقابل روسیه بسیج کرده است.

ورشکستگی‌های سریالی بانک‌های آمریکایی طی یک هفته گذشته به عنوان نشانه بارزی از ورود این کشور به یک دوره رکورد بزرگ اقتصادی تلقی شده و خیلی زودتر از آنچه تصور می‌شد، این بحران در حال سرایت به بازارهای جهانی است. 

نخست چهارشنبه گذشته بود که بانک سیلورگیت مستقر در کالیفرنیا و متمرکز بر رمز ارز، انحلال قریب‌الوقوع خود را اعلام کرد. سپس روز جمعه شرکت بیمه سپرده فدرال (FDIC) تعطیلی بانک سیلیکون‌ولی (SVB)، یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های آمریکا را که به خاطر سرمایه‌گذاری‌های هنگفتش در حوزه فناوری و استارت‌آپ‌ها مورد توجه قرار داشت، اعلام کرد. تا همین جا این  بدترین شکست نهادهای مالی آمریکا در ۱۵ سال گذشته - از زمان بحران مالی سال 2008 - به ‌شمار می‌رفت که روز شنبه گذشته ورشکستگی بانک سیگنچر مستقر در نیویورک نیز اعلام شد.

بانک‌ها به دنبال خروج گسترده سپرده‌ها در میان ترس از رکود اقتصادی، نرخ‌های بهره بالاتر و کاهش سرعت بازار عرضه‌ اولیه‌های عمومی، شاهد سقوط سهام خود بودند. این عوامل، جمع‌آوری پول نقد اضافی را برای بسیاری از کسب و کارها دشوارتر و شرکت‌ها را وادار کرد سپرده‌های خود را در بانک سیلیکون‌ولی و وام‌دهندگان مشابه مثل سیلورگیت کاهش‌ دهند. نتیجه آنطور که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا فاش کرده، ظهور نشانه‌های بزرگ‌ترین رکود آمریکا طی 9 دهه اخیر یعنی از زمان رکود 1934-1929 است.

دیروز تحت تاثیر این رویدادها در آمریکا، شاخص سهام پیشرو آسیا با ادامه نزول سهام‌های بانکی، تمام سودهای سال 2023 خود را پاک کرد. در این بین شاخص ام‌اس‌سی‌آی آسیا پاسیفیک بیش از 9 درصد نسبت به بالاترین رقم ثبت شده در ژانویه 2023 کاهش یافته است.

شاخص پان اروپایی استوکس 600 ساعت 13 دیروز به وقت گرینویچ با افت 2.56 درصدی همراه شد و تمام سهام اصلی قرمز شد. کامرزبانک، باواگ گروپ و بانکو بی‌پی‌ام نیز با افت بیش از 6 درصدی سهام‌شان مواجه شدند اما بزرگ‌ترین بازندگان اروپا بانک کردیت سوییس با 15 درصد، اونی کردیت با 9 درصد، دویچ بانک و رایفیسن بانک با 7 درصد سقوط سهام بودند.

اقتصاددانان درباری و بازاری غرب اعم از کینزی‌ها و شیکاگویی‌ها که از بهار امسال با نمایان شدن موج‌های اولیه بحران سعی در کتمان وقوع یک رکود بزرگ داشتند یا هنوز قائل به راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از آن بودند، رفته‌رفته لحن‌شان را تغییر می‌دهند یا به نفع اقتصاددانان یا گرادهندگان واقع‌گرایی چون نوریل روبینی یا رابرت کیوساکی کنار می‌روند که هر دو ضمن پیش‌بینی افول اقتصاد مبتنی بر دلار، سابقه روشن پیش‌بینی ترکیدن حباب‌های مالی در سپتامبر سیاه 2008 را هم دارند. روبینی، استاد دانشگاه نیویورک و فعال بازار سرمایه و جزو حلقه مقربان سابق داووس و صندوق ذخیره فدرال است و کیوساکی نیز شاید مشهورترین کارآفرین و مشاور اقتصادی در جامعه یانکی‌ها باشد. این دو ماه‌هاست از چشم‌انداز تیره و تار اقتصاد آمریکا می‌گویند.

روبینی ایرانی‌تبار که رسانه‌های وال‌استریت وی را به خاطر پیش‌بینی‌هایش از بحران‌های اقتصادی، «دکتر عذاب» نامیده‌اند، هفته گذشته در گفت‌وگو با شبکه «ای‌بی‌سی» استرالیا هشدار داد جهان در سال 2023 با یک توفان کامل از تورم بالا، افزایش نرخ بهره و رکود اقتصادی مواجه است و افرادی که در حال حاضر شاغل هستند، احتمالا بیشترین آسیب را از این بحران خواهند دید.

او ماه‌هاست درباره یک بحران که ترکیبی از بدترین عوامل رکود تورمی دهه 1970 و بحران بدهی سال 2008 را با هم دارد، هشدار می‌دهد. 

روبینی با اشاره به بیش از ۴ برابر شدن  نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی آمریکا در مقایسه با دهه 1970 و رسیدن به  420 درصد در بخش خصوصی و دولتی، گفت تنها یک شوک نفتی کافی بود تا آمریکا دچار بحران بدهی رکود تورمی شود، زیرا با نرخ بهره بسیار بالا، نسبت بدهی ناپایدار خواهد شد. 

کیوساکی ژاپنی‌تبار که مشهورترین پیش‌بینی‌‌اش فروپاشی بانک لمان برادرز به عنوان نطفه بحران مالی 2008 بود، حالا معتقد است پس از ورشکستگی چند بانک آمریکایی، غول بانکداری اروپا «کردیت سوییس» ورشکسته بعدی خواهد بود.

نویسنده کتاب بسیار پرفروش «پدر پولدار، پدر فقیر»، دوشنبه این هفته در رابطه با مبنای پیش‌بینی‌‌های وحشتناک گذشته و حال خود گفت: «بزرگ‌ترین مشکل اقتصاد، اوراق قرضه است که بزرگ‌تر از بازار سهام است. این ایالات‌متحده را در مشکلات جدی فرو‌خواهد برد. من سال‌ها پیش از بانک لمان برادرز نام بردم و فکر می‌کنم بانک بعدی کردیت سوییس باشد، چون بازار اوراق قرضه در حال سقوط است».

اتفاقا در همان روز در میان آشفته‌بازار مالی ناشی از فروپاشی ۳ بانک آمریکایی شامل ۲ وام‌دهنده بزرگ عرصه فناوری ایالات‌متحده، یعنی بانک سیلیکون‌ولی و سیلورگیت، قیمت سهام این بانک سوییسی 15 درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح خود رسید.

جالب اینکه رسانه‌ها تنها چند ساعت بعد از این اظهارات، به نقل از کردیت سوییس اعلام کردند این بانک نقاط ضعف مالی خود را شناسایی کرده که بر اساس آن هزینه بیمه اوراق قرضه در برابر نکول به بالاترین سطح رسیده است. این بانک سرمایه‌گذاری، در گزارش سالانه خود که دیروز با تاخیر منتشر شد، اعتراف کرد هنوز مانع خروج مشتریان از این بانک نشده است.

طبق گزارش کردیت سوییس، خروج مشتریان این بانک در ۳ ماهه چهارم سال 2022 به بیش از 110 میلیارد فرانک سوییس (120 میلیارد دلار) بالغ شده بود که باعث می‌شود سیاست‌های حمایتی (بافرهای نقدینگی) این بانک از مشتریانش زیر سوال برود.

این متعاقب اخباری بود که از نگرانی صنعت بانکداری سوییس از خروج سرمایه‌های چینی از این کشور بر اثر تحریم‌ها و بحران بانکی غرب حکایت داشت.

کیوساکی ماه گذشته میلادی گفته بود دلار آمریکا در حال از دست دادن سلطه جهانی خود است، چرا که به زعم او فدرال‌رزرو (بانک مرکزی آمریکا) هرچه بیشتر و بیشتر کاغذ توالت دلار چاپ می‌کند.

این در حالی است که این هفته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا که بیش از هر رئیس‌جمهور دیگری در نیم قرن اخیر به بازار سرمایه و جامعه فعالان اقتصادی نزدیک است، بدون هیچ پرده‌پوشی از ورود آمریکا به یک دوره رکود بزرگ و جدید بر اثر سوءمدیریت دولت بایدن سخن گفته و دیگر نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 بویژه از حزب جمهوری‌خواه نیز رویه‌ای مشابه ترامپ را برای چماق کردن رکود بزرگ بر سر بایدن به عنوان یک اهرم رای‌آوری در پیش گرفته‌اند.1

اشاره ترامپ و دیگر منتقدان جدی سیاست‌های دموکرات‌های حاکم بر کاخ سفید به دلیل اصلی  ورشکستگی‌های اخیر بانک‌های آمریکاست، یعنی افزایش 9 برابری نرخ بهره در این کشور طی یک سال که آن هم دلیلی ندارد جز تقلای دولت بایدن برای مقابله با تورم ناشی از جنگ اوکراین و روسیه و خلق پول وحشتناک دوره کرونا.2

بر اساس این گزارش 2 ماه پس از شروع عملیات ویژه نظامی روسیه علیه اوکراین، فدرال‌رزرو به دلیل تشدید تورم جهانی تصمیم به افزایش نرخ بهره گرفت. بر این اساس میزان نرخ بهره از اواسط مه ‌2022 از رقم 0.5 به یک درصد و در مدت 9 ماه به 4.75 درصد رسید. رشد 800 درصدی نرخ بهره در حالی اتفاق افتاد که برخی بانک‌‎های آمریکا توان بازدهی این میزان نرخ بهره را نداشتند؛ بویژه بانک‌هایی که در حوزه تامین مالی رمز ارزها فعالیت می‌کردند که به دنبال این تصمیم، بخشی از بازار خود را از دست دادند.

شبکه فاکس‌نیوز، در گزارش اشتغال این هفته خود که جمعه منتشر شد، وضعیت آمریکا را غرق در رکود، بحران بدهی و تورم غیر قابل کنترل توصیف کرد. 

فاکس به نقل از یک اقتصاددان مطرح از سیاست باطل افزایش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو (بانک آمریکا) که باعث ادامه رشد تورم می‌شود، انتقاد کرد. وی دلیل تورم بی‌سابقه در آمریکا را تنش‌های جغرافیایی واشنگتن بویژه دخالت در جنگ روسیه و اوکراین برشمرد که روی بازارهای انرژی، غذا، کود شیمیایی و فلزات صنعتی تاثیر بدی گذاشته

است.

وی گفت: «سیاست افزایش نرخ بهره که فدرال‌رزرو از یک سال پیش شروع کرد، اگر درست بود، اکنون شاهد افزایش قیمت‌ها و ورشکستگی بانک‌های بزرگ آمریکا نبودیم». 

از نگاه کارشناس فاکس در عین حال  بودجه‌ای که بایدن بر‌ای مواجهه با چنین تورم افسارگسیخته‌ای ارائه کرده، نیازهای اقتصادی کشور را پوشش نمی‌دهد و شاید شاهد فروش گسترده سهام بورس‌ها باشیم که به معنی سرخپوش شدن بازار در ماه‌های آینده است.

از طرف دیگر بخش مهمی از جمهوری‌خواهان کنگره به بودجه 2023 دولت بایدن به چشم یک بودجه سیاسی نگاه می‌کنند و قطعا در کار تصویب آن سنگ‌اندازی خواهند کرد که همین ابعاد بحران فعلی را پیچیده‌تر می‌کند. 

به گزارش فاکس، ‌بودجه 6.8 تریلیون (هزار میلیارد) دلاری امسال می‌تواند باعث افزایش بیشتر تورم در آمریکا شود که این خود باعث آسیب بیشتر به سهام و خرسی شدن بازارهای بورس خواهد شد.

آنچه ممکن است به این بحران اقتصادی، ابعاد اجتماعی- سیاسی نیز ببخشد و ایالات‌متحده را به سمت یک فروپاشی بزرگ ببرد این است که نشانه‌هایی از تبانی دموکرات‌های حاکم و مالکان پیشین موسسات مالی ورشکسته در حال ظهور است. «برنی برنارد مارکوس» موسس فروشگاه‌‌های زنجیره‌ای هوم دیپو، اوایل هفته در برنامه تلویزیونی کاووتو لایو شبکه فاکس‌نیوز، دست به یک افشاگری خطرناک درباره سقوط ویرانگر بانک ‌سیلیکون‌ولی زد.

وی نخست مستقیما به رئیس‌جمهور سالخورده دموکرات حمله کرد و گفت: «نمی‌توانم تحمل کنم تا بایدن دوباره سخنرانی کند و بگوید وضعیت اقتصاد چقدر عالی است و چگونه رو به جلو حرکت می‌کند و روزبه‌روز قدرتمندتر می‌شود؛ این یک نشانه است برای اینکه بفهمیم هر آنچه او می‌گوید صحت ندارد. شاید مردم آمریکا بالاخره بیدار شوند و بفهمند ما در دورانی بسیار سخت زندگی می‌کنیم و در واقع، احتمالا همین الان هم دچار رکود هستیم».

لحظاتی بعد اما مارکوس یک نکته شوکه‌کننده را برملا کرد: «من برای همه افرادی که تمام سرمایه خود را در بانک سیلیکون‌ولی از دست دادند غصه می‌خورم اما ناراحت‌کننده‌تر از این موضوع، این بود که شنیدم مسؤولان بانک قبل از این اتفاق سهام خود را فروخته بودند».

آیا نسبتی میان لاپوشانی بحران پیش آمده توسط بایدن و یک رسوایی تبانی دولتی - بانکی وجود دارد؟

پی‌نوشت

1- گزارش صفحه اول شماره دیروز «وطن امروز»؛ ترامپ رکود بزرگ را بر سر بایدن چماق کرد

2- گزارش صفحه 3 شماره دیروز «وطن امروز»؛ دومینوی ورشکستگی بانک‌های آمریکا

در ذیل بند سوم اصلاحی، نکاتی مانند تسری پروژه‌های نیمه تمام عمرانی به ملی و استانی، تشکیل کمیته پایش اولویت‌سنجی پروژه‌های نیمه‌تمام و اضافه کردن روش معاوضه برای بهینه‌سازی فضای اداری تصویب شد.

* همسو‌سازی و انطباق بیشتر احکام آیین‌نامه با ضوابط قانونی

در بند چهارم اصلاحی نیز نکاتی مورد تایید قرار گرفت؛ شامل: تنفیذ فرآیند جاری مزایده دارایی‌های مازاد تا قبل از ورود هیات، تاکید بر حفظ ارزش‌های اکولوژیک و محیط زیستی و قواعد شهرسازی در ارزش افزایی و نظام‌مند کردن روش مذاکره با احکام و ضوابط قوانین موجود و محدود کردن آن به موارد انتقال منفعت و پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی.

* نظارت و ضمانت اجرا

در بند پنجم اصلاحی، تدقیق و تعیین حدود و ثغور مصونیت اعضای هیات و مجریان، تشکیل کمیته نظارت بر عملکرد هیات و اطمینان‌بخشی به بخش خصوصی برای تضمین ثبات قراردادهای دولت مورد تصویب قرار گرفت.

گروه سیاسی: سخنگوی قوه‌قضائیه اظهار کرد: حفظ امنیت روانی مردم، مقابله با تشویش اذهان عمومی و پیگرد قانونی منتشرکنندگان اخبار و شایعات نادرست و تحلیل‌ بدون سند و مدرک این موارد توسط افراد، تاکید قوه‌قضائیه جمهوری اسلامی ایران است.

مسعود ستایشی در نشست خبری با خبرنگاران، درباره جزئیات اجرای فرمان عفو رهبر انقلاب در دستگاه قضایی اظهار کرد: تعداد کسانی که مورد عفو واقع شدند حدود ۸۲ هزار نفر است. وی افزود: افراد مورد عفو واقع شده، در ۲ بخش متهمان و محکومان ناآرامی‎های اخیر و محکومان دادگاه‎های عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیرو‌های مسلح کشور هستند. سخنگوی قوه‌قضائیه تصریح کرد: بر اساس اقداماتی که انجام شده، درباره ناآرامی‎‌های اخیر حدود ۲۲ هزار نفر مورد عفو مقام معظم رهبری واقع شدند، البته این تعداد عفو شده به این معنی نیست که تمام آنها در زندان بودند، بلکه برخی از این تعداد در بازداشت بودند یا تعدادی نیز در زمان دستگیری با قید تعهد آزاد شدند. در واقع بسیاری از این افراد که در ناآرامی‎‌های اخیر حضور داشتند، در دایره تعقیب صدور قرار تامین هم قرار نگرفتند. وی افزود: به تعبیر رهبر معظم انقلاب، در این رابطه افراد بر اساس نوع اقدامات و میزان شدت جرائم ارتکابی‌شان تفکیک شدند؛ در نتیجه تمام این ۲۲ هزار نفری که مورد عفو واقع شدند در زندان نبودند. ستایشی ادامه داد: از آمار ۸۲ هزار نفری که در ابتدا عنوان شد، ۶۰ هزار نفر پس از عفو از زندان آزاد شدند و همچنین از این تعداد نیز ۳۴ هزار نفر بر اساس معیار‌های تبیین‌شده از تخفیف مجازات بهره‌مند شدند. وی همچنین افزود: ۴۸ هزار و ۱۲۶ نفر هم از ادامه تعقیب معاف یا از زندان آزاد شدند.

سخنگوی قوه‌قضائیه درباره جشنواره تقدیر از نقد برتر درباره قوه‌قضائیه، با اشاره به اینکه به دنبال نقد هوشمندانه و موثر هستیم، بیان کرد: این جشنواره در راستای تحقق اصول مختلف قانون اساسی از جمله بند ۲ اصل ۱۵۶ مبنی بر وظیفه قوه‌قضائیه نسبت به احیای حقوق عامه، گسترش عدل و آزادی‎‌های مشروع و در راستای تحقق راهکار‌های سند تحول قضایی نسبت به توزیع فرهنگ نظارت همگانی در قالب توصیه به نقد سازنده قوه‌قضائیه با دعوت از آحاد مردم، نخبگان، صاحبنظران و اندیشمندان اهالی رسانه برگزار شد. وی افزود: قوه‌قضائیه در دوره تحول و تعالی، آغوش خود را به روی دریافت نظرات درباره نقد رفتار و اقدامات گشوده است و نه‌تنها نقد سازنده را موجب خسران نمی‎‌داند، بلکه آن را مایه پیشبرد بهتر امور و رشد و تعالی همه‌جانبه می‎داند.

ستایشی در پاسخ به سوالی درباره اینکه قوه‌قضائیه و دادستانی در رابطه با شایعه‌پراکنی سلبریتی‎‌ها در فضای مجازی و تشویش اذهان عمومی در ادامه این اقدامات، چه برنامه‎ و برخوردی برای جلوگیری از وقوع اینگونه اقدامات خواهد داشت و اینکه سال ۱۴۰۱ درباره شایعه‌پراکنی سلبریتی‌‎ها در فضای مجازی چه تعداد پرونده قضایی تشکیل شد، گفت: در این رابطه حجت بر همه تمام شده و اقدامات با جدیت در حال انجام است. وی افزود: با هیچ فردی در این زمینه تعارف و مماشات نخواهیم داشت و در ادامه مر مقررات را برای کسانی که با روان مردم بازی می‏کنند و جامعه را دچار خدشه کنند، اجرا خواهیم کرد. سخنگوی قوه‌قضائیه اظهار کرد: حفظ امنیت روانی مردم، مقابله با تشویش اذهان عمومی و پیگرد قانونی منتشرکنندگان اخبار و شایعات نادرست و تحلیل‌ بدون سند و مدرک این موارد توسط افراد، تاکید قوه‌قضائیه جمهوری اسلامی ایران است. وی افزود: در این رابطه نیز پرونده‌‎های محدودی تشکیل شده است و تعدادشان حدود ۳۰ پرونده است که با رأفت و احترام با متخلفان برخورد شده است و اگر گوش شنوا در این باره در میان نباشد با اقتدار با متخلفان برخورد خواهیم کرد. سخنگوی قوه‌قضائیه در واکنش به سوالی مبنی بر فرار سینا استوی، مدیرعامل صرافی کریپتولند، اظهار کرد: شاید این اظهارات بنده به گوش این فرد برسد و همین فردا خود را به دستگاه قضایی معرفی کند.

سخنگوی قوه‌قضائیه در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت پرونده قضایی زیباکلام، کیانیان و منصوری، اظهار کرد: عده‌ای مرتکب نشر اکاذیب به قصد اضرار به غیر و تشویش اذهان عمومی شدند که این نشر اکاذیب مشکلی است که با آن مواجه هستیم و بار‌ها نیز تذکراتی داده می‌شود تا جامعه گرفتار این آفت نشود. وی افزود: این فرد (کیانیان) متهم به نشر اکاذیب به قصد اضرار به غیر و تشویش اذهان عمومی بوده و پرونده‌اش در شعبه ویژه بازپرسی ناحیه دادسرای عمومی و انقلاب تهران مطرح شده و در حال رسیدگی بوده و در مرحله تحقیقات مقدماتی است که به محض اینکه نتیجه مشخص شود بر اساس مقررات اطلاع‌رسانی می‌کنیم. ستایشی در ادامه بیان کرد: ۲ نفر دیگر (زیباکلام و منصوری) متهم به نشر اکاذیب به قصد اضرار به غیر و تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی هستند که قرار جلب به دادرسی صادر شده و پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارسال شده است. همچنین برای این ۲ شخص نسبت به فعالیت تبلیغی علیه نظام قرار منع تعقیب صادر شده است.

سخنگوی قوه‌ قضائیه در رابطه با رسیدگی قضایی به خسارت افرادی که اموال‌شان در اغتشاشات خسارت دیده است، گفت: قوه‌قضائیه همانطور که وعده داده بود، آمادگی دارد به هرگونه شکایت و ادعایی در کمترین زمان با دقت کامل رسیدگی کرده و تصمیم لازم را اتخاذ کند؛ به قول‌مان پایبند هستیم. ستایشی تصریح کرد: در کرمانشاه ۲۱ مورد پرونده در این مورد مطرح و رسیدگی شده است. همچنین بر اساس دستورالعمل ابلاغی دولت به فرمانداری‌ها، افرادی که اموال‌شان در این دوره آسیب دیده است، می‌توانند مراجعه کرده و عریضه‌ای ارائه کنند که پس از آن، تحقیقات به عمل می‌آید و خسارات‌شان جبران می‌شود. وی درباره اینکه اقدامات دستگاه قضایی درباره مشخص شدن ممنوع‌الخروجی افراد قبل از اطلاع آنها و حضور در فرودگاه‌ها که این موضوع از دستورات رئیس قوه‌قضائیه نیز بوده به چه صورت است، اظهار کرد: قانون در این زمینه برای همه آحاد جامعه یکسان است. ستایشی افزود: نگاه عالمانه رئیس قوه‌قضائیه در راستای تحقق موازین قانونی است؛ تاکیدات وی بر این است تا آنجا که ممکن است طرف موضوع دستور یا قرار مطلع از آن باشد و در زمان حضور در موقعیت متوجه یک حکم قضایی نشود.

گروه اقتصادی: پس از عقب‌نشینی 18 هزار تومانی قیمت دلار در بازار غیررسمی طی ۲ هفته گذشته و ورود آن به کانال 42 هزار تومان، حالا دلالان و سفته‌بازان به دنبال قیمت‌سازی در کانال‌های تلگرامی هستند.

به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته اغلب صرافی‌ها قیمت فروش دلار را در کانال 42 هزار تومان تابلو کرده بودند و از سوی دیگر، دلار را در کانال 41 هزار تومان می‌خریدند. کانون صرافان ایران هم قیمت فروش هر دلار آمریکا را 42 هزار و 100 تومان اعلام کرده بود. در پی عقب‌نشینی قیمت دلار در بازار غیررسمی مرکز مبادله هم نرخ فروش ارز خدماتی را تا 40 هزار و 300 تومان کاهش داد. با این وجود کانال‌های تلگرامی به دنبال آن هستند با فضاسازی، قیمت دلار را افزایش دهند. 

آنها قیمت فروش دلار را 46 هزار تومان اعلام کردند؛ رقمی که هیچ سنخیتی با واقعیت‌های اقتصادی کشور ندارد، حتی به عقیده کارشناسان اقتصادی قیمت‌ها باید زیر 40 هزار تومان باشد. البته این نرخ‌گذاری عجیب کانال‌های فردایی و دلالان دوامی نداشت. گزارش‌های میدانی روز گذشته حاکی از این بود که همچنان خریداری در بازار نبود و حتی در مرکز مبادله نیز تنها نیمی از دلارهای عرضه‌شده معامله شد. 

تناقض آشکار نرخ‌های کف بازار با ارقام اعلامی در فضای مجازی، بار دیگر نرخ‌سازی‌های دروغین این کانال‌ها را ثابت کرد. این کانال‌ها که تا پیش از این با نرخ سازی‌های غیرواقعی، تمام تلاش خود را برای افزایش هرچه بیشتر نرخ ارز می‌کردند، اکنون با همان نرخ‌سازی‌ها در تلاش برای جلوگیری از سقوط بیشتر نرخ دلار و رسیدن آن به کانال ۳۰ هزار تومان هستند.

* نرخ تعادلی دلار زیر 40 هزار تومان است

وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصاد در این باره گفته است: نرخ تعادلی دلار از کانال ۴۰ هزار تومان هم کمتر است و باز هم نرخ فعلی جای کاهش دارد، با این حال حتی اگر روی ۴۰ هزار تومان هم متوقف بماند، باز هم به قیمت تعادلی نزدیک خواهد بود. 

عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه خوارزمی درباره وضعیت بازار ارز اظهار داشت: چند متغیر در اقتصاد ایران نشان می‌دهد دلار 60 هزار تومانی برای اقتصاد ایران انحرافی و غیرواقعی است. شقاقی‌شهری با تاکید بر اینکه باید این خط پایین می‌آمد و به تعادل می‌رسید ادامه داد: نرخ 60 هزار تومانی برای دلار بسیار شکننده بود و  چند اقدام مناسب از سوی بانک مرکزی انجام و سبب تعدیل نرخ آن شد. اول اینکه بانک مرکزی پذیرفت دلار آزاد وجود دارد؛ دوم اینکه در بازار آزاد دلار مداخله و مرکز مبادله ارز و طلا را راه‌اندازی کرد. در کنار این موارد، انتقال ارز صادرکنندگان غیرنفتی به مرکز مبادله و حذف قیمت دستوری و اجازه عرضه ارز صادراتی در این مرکز به نرخ کشف‌شده نیز در کاهش قیمت موثر بود. کارشناس اقتصاد به سیاست دیگر بانک مرکزی مبنی بر تامین بخش عمده ارز مورد نیاز کشور از مرکز مبادله اشاره و تصریح کرد: مساله دیگری که در کاهش نرخ ارز تاثیر داشت کاهش انتظارات تورمی به واسطه بهبود روابط با عربستان بود که نقش مهمی در منطقه و در رهبری کشورهای عربی دارد. همچنین گزارش مثبت آژانس که از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت جلوگیری کرد در کاهش انتظارات تورمی موثر بود.

* روند کاهشی نرخ ارز ادامه دارد

مسعود توکلی، مدیر تالار خدماتی مرکز مبادله ایران بیان کرد: ما قبول داریم که اخبار مثبت تاثیرگذار بود اما کاهش قیمت دلار از ۳ الی ۴ روز قبل از این اتفاقات و اخبار، همزمان با راه‌اندازی مرکز مبادله شروع و کاهش قیمت دلار باعث ایجاد اطمینان در دل مردم شد. مدیر تالار خدماتی مرکز مبادله ایران گفت: هر روز صبح برحسب سفارش‌هایی که صادرکنندگان به عنوان فروشنده و واردکنندگان به عنوان خریداران ارز ثبت می‌کنند نرخی کشف می‌‎شود که درصدی بالاتر از آن، نرخ اسکناس را تشکیل می‌دهد. تعدادی از افراد این سوال را پرسیدند که آیا کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا است؟ آیا هر نرخی صادرکننده و واردکننده بخواهد می‌تواند سفارش بگذارد؟ پس بانک مرکزی در این بین چه نقشی دارد؟ وی افزود: وارد‌کننده بر حسب اتفاقات واقعی و صادرکننده نیز بر اساس عرضه‌های سنگین، راضی هستند و کاهش نرخ ارز در بازار غیررسمی نیز آرامش و مطلوبیتی برای مردم ایجاد کرده است. 

وی افزود: معمولا در روز‌های پایانی سال بازار‌ها و شرکت‌ها حساب‌ها را می‌بندند و از سوی دیگر شرکت‌های صادرکننده علاقه‌مند هستند ارز‌های خود را عرضه کنند تا در صورت‌های مالی خود نمایش دهند. در نتیجه این عرضه بالا و تقاضای کم، سیگنال مثبتی به بازار اسکناس می‌دهد، چون زمانی که با فراوانی در بازار حواله مواجه باشیم، هیچ محدودیتی هم وجود نداشته باشد و به تقاضای ارزی همه در سطح کلان پاسخ داده شود، سیگنالی به بازار داده می‌شود که باعث ایجاد آرامش می‌شود. 

* عوامل اصلی ریزش نرخ ارز چه بود؟

افزایش اختیارات بانک مرکزی و کاهش انتظارات تورمی را که به واسطه توافق ایران و عربستان صورت گرفت، می‌توان از دلایل عمده کاهش ۲۵ درصدی نرخ ارز دانست. التهاب بازار ارز با اتفاقاتی که هفته گذشته شاهد آن بودیم، خالی شده و بازار ارز پس از تلاطم‌های سنگینی که پشت سر گذاشت این روزها در وضعیت نسبتا باثبات‌تری قرار گرفته است. پس از ریزش 25 تا 30 درصدی نرخ دلار از محدوده 60 هزار تومان تا محدوده 42 هزار تومان، صاحب‌نظران و کارشناسان مختلف سعی در توجیه و توضیح دلایل بنیادی کاهش نرخ ارز داشتند.

* ۲ علت اصلی کاهش نرخ ارز

دلایلی که می‌توان برای ریزش 25 تا 30 درصدی نرخ ارز عنوان کرد به شرح زیر است:

1- صدور مجوز برای بانک مرکزی توسط سران قوا به منظور افزایش اختیارات بانک مرکزی برای تسریع در بازگشت ارز صادراتی صنایع پتروشیمی و فولادی که سبب افزایش عرضه ارز در سامانه نیما شد.

2- کاهش انتظارات تورمی به واسطه توافق ایران و عربستان که مشخصا فضای ملتهبانه بازار ارز و سایر بازارهای مالی و کالایی را آرام و پالس کاهش شارپ نرخ ارز را به سایر بازارها صادر کرد.

***

محمد سلحشور: پیمانه نخستین سال قرن جدید در حال پر شدن است؛ سالی که از جهات مختلف می‌توان به حوادث آن نگاه کرد. از سویی سال 1401 را می‌توان به معنای عام کلمه نخستین سال مدیریت دولت سیزدهم دانست و به بررسی کم و کیف فعالیت قوه مجریه در آن پرداخت. از سوی دیگر روند سریع تغییرات جهانی در این سال، جهانیان را با پرسش‌ها و فرضیه‌های جدیدی مواجه کرد که یقینا بخشی از پرسش‌های سیاسی ایران را نیز شامل می‌شود. با این حال حوادث پاییز 1401 را هم نمی‌توان نادیده گرفت. آشوب‌های خیابانی سازمان‌یافته‌ای که رهبر حکیم انقلاب از تعبیر «جنگ ترکیبی» برای آن استفاده کردند؛ حوادثی که در سطح سیاسی، روانی، امنیتی و بین‌المللی یک نقشه کلان را پی می‌گرفت که هدفی جز «ناامن‌سازی» و «تضعیف قدرت» ایران نداشت. بر همین مبنا شناخت ماهیت آنچه در بازه‌ای نزدیک به 3 ماه بر ایران گذشت، نیازمند نگاهی چندوجهی است.

در یک تصویر کلان موقعیت ضدانقلاب در این روزها را به این شکل می‌توان بیان کرد:

1- ضدانقلاب که با آغاز آشوب‌های خیابانی امید زیادی به ناامن کردن کشور، حرکت به سمت جنگ داخلی، عمومیت یافتن ترور و در نهایت فعال کردن شکاف‌های قومیتی برای تجزیه سرزمین ایران داشت، این روزها توشه‌ای سرشار از تهی دارد. تقریبا تمام آنچه ضدانقلاب خارج‌نشین به دنبال آن می‌گشت، در داخل ایران به شکست منتهی شد. به همین خاطر مزدوران خارج‌نشین این روزها بیش از پیش با حضور در پارلمان‌های اروپایی، برگزاری تجمع و... تلاش می‌کنند مانع بلاموضوع شدن حوادث اخیر در فضای افکار عمومی غرب شوند.

2- کنش چهره‌های دستچین‌شده‌ای که از آنها به عنوان رهبران اغتشاشات یاد می‌کنند، بیش از همه باعث انزجار عمومی از آشوب‌های اخیر شده است. 2 سر طیف این رهبران پلاستیکی میان «سلطنت‌طلبان» و «تجزیه‌طلبان» قرار گرفته است. آنها حتی در ظاهر امر شهامت دفاع از تمامیت ارضی ایران را ندارند و پیشاپیش نشانی از یک عقبگرد و در نهایت فروپاشی سرزمینی دارند. در این ماه‌ها هر بار ضدانقلاب در خارج از کشور به طریقی خواسته به خود عینیت ببخشد، کلکسیونی از خیانت و خباثت را هویدا کرده است. رقص پرچم گروهک‌های تجزیه‌طلب در تجمعاتی همچون برلین و بروکسل نشان داد نقشه نهایی این جریان چیزی جز چندپاره کردن ایران نیست. آنها در این تجمعات تریبون‌های‌شان را به بدنام‌ترین دشمنان خارجی ایران بخشیدند و راهکار خود را افزایش تحریم‌ها، تشویق به حمله نظامی و دخالت خارجی توصیف کردند. ضدانقلاب در این مسیر تن به ائتلاف با گروه‌های تروریستی همچون کومله و دموکرات داد. پیامی نیز که به داخل ایران مخابره می‌کرد، پیام ویرانی‌طلبی بود، آنچنان که سلبریتی‌های اجاره‌ای که تبدیل به رسانه غیررسمی براندازان شده‌اند، در این مدت به هیچ چیز اندازه خرابکاری که آن را شرافتمندانه(!) می‌خواندند و ترور و خشونت، دعوت نمی‌کردند.

3- در داخل کشور اما فضا به شکل دیگری قابل سنجش و ارزیابی است. مجموعه عواملی همچون انباشت خشم اقتصادی و اجتماعی، تضعیف گروه‌های مرجع سنتی، افزایش ضریب نفوذ رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور و چهره‌های مشهور در فضای مجازی و... کسری از جامعه ایران را به همکاری و عمدتا همدلی با آشوبگران رساند. ابهام ابتدایی درباره مرگ مهسا امینی و موج‌سازی دروغی که در این باره شکل گرفت، جامعه را به یک آستانه هیجانی رساند که دشمنان نیز از این آستانه برای جرقه زدن آشوب‌ها بهره بردند. با این حال گذر زمان و عیان شدن نتایج آشوب خیابانی و مهم‌تر از آن کنار رفتن نقاب از چهره ضدانقلاب، این بخش از جامعه را دچار شکاف و چنددستگی کرد، به گونه‌ای که بسیاری از افرادی که در روزهای نخست آشوب‌ها با ایده آشوبگران همراهی می‌کردند، اکنون میان خود و ضدانقلاب یک شکاف ملموس یافته‌اند. این افراد حتی اگر کماکان در موقعیت تند انتقادی و بعضا ضدیت با نظام نیز باشند اما با آگاهی بیشتری نسبت به 6 ماه پیش به ضدانقلاب خارج‌نشین نگاه می‌کنند. به همین خاطر حوادث ماه‌های گذشته به رغم تمام هزینه‌های سیاسی - اجتماعی‌اش، آگاهی ملی را نسبت به توطئه‌های خارجی افزایش داد. پیش از این حوادث اگر کسی از توطئه تجزیه ایران سخن می‌گفت، بسیاری نسبت به آن تشکیک و تردید وارد می‌کردند اما همگان در این ماه‌ها شاهد آن بودند که راهبران اصلی این آشوب‌ها یعنی سازمان‌های امنیتی و جاسوسی خارجی چگونه مسیر را به سمتی بردند که اصطلاحا «تجزیه‌طلبی» ترند اصلی ادبیات براندازان شود. اگر تا پیش از این ضدانقلاب همواره سعی داشت خود را دایه مهربان‌تر از مادر نشان دهد که به چیزی جز سعادت و رفاه ایرانیان نمی‌اندیشد، اکنون با کارنامه سیاهی روبه‌رو است که به بی‌اعتباری بیش از پیشش منتهی می‌شود. با مجموعه این اوصاف، بخش سرخورده جامعه ایران را که تجربه همدلی با آشوبگران را داشته اما با افتادن نقاب از چهره ضدانقلاب به انفعال و تردید رسیده است، باید یکی از مظاهر مهم در سنجش آشوب‌های خیابانی اخیر دانست.

4- در کنار تمام این موارد، 22 بهمن امسال یکی از پرشورترین جلوه‌های همراهی مردم با نظام جمهوری اسلامی بود. افزایش محسوس جمعیت شرکت‌کننده در این آیین ملی نشان از آن داشت که هر قدر توطئه‌های خارجی عیان‌تر شود، مردم نیز در حمایت از نظام و مسیر انقلاب اسلامی راسخ‌تر می‌شوند. حضور عظیم مردمی بار دیگر وهم‌آلود بودن آرزوی فروپاشی ایران را به همگان نشان داد. نظامی که چنین پایگاه عظیم مردمی‌ای دارد، یقینا در بزنگاه‌های سیاسی دست پرتر را خواهد داشت.

در این فضا مجموعا چند شاخص را می‌توان برای بهبود فضای عمومی کشور مهم تلقی کرد؛ شاخص‌هایی که هر قدر تقویت شود، یقینا کشور در مقابله با یک «جنگ ترکیبی» موفق عمل کرده است.

الف- عقلانی کردن فضای سیاسی: آشوب‌های اخیر فارغ از ماهیت هیجانی و خشونت‌آمیزش، مسیری ضدعقلانیت را پی گرفته بود. گرفتن امکان اندیشه و محاسبه رفتار از یک جامعه نخستین گام برای وادار کردن آن جامعه به اتخاذ تصمیم غلط است. آنچه ایرانیان در 6 ماه گذشته شاهد آن بودند، مرجعیت یافتن چهره‌هایی بود که اساسا ماهیتی ضدعقلانی داشتند. ضدانقلاب حتی در رونمایی از رهبران دستچین شده‌اش نیز مطلقا سراغ افرادی رفته بود که صرفا «چهره مشهور» به حساب می‌آمدند. معرفی یک بازیگر زن که هیچ‌گاه در ایران زندگی نکرده به عنوان رهبر اغتشاشات بیش از همه عمق ابتذال ضدانقلاب را نمایان کرد. با این حال باید پذیرفت در این فضا تقویت مراجع سیاسی اینچنینی، جامعه را به موقعیتی خردستیزانه می‌کشاند. متقابلا احیای مراجع سیاسی، میدان دادن به چهره‌هایی که سیاست را عقلانی می‌بینند و منافع ملی را شاخص خود می‌پندارند، مقدمه‌ای برای عقلانی کردن فضای سیاسی در کشور است.

ب- پذیرش سرخوردگان و به رسمیت شناختن معترضانی که با موج ویرانی‌طلبی ضدانقلاب همراهی نکردند، اقدامی خردمندانه برای بهبود فضای عمومی جامعه است. رهبر انقلاب با پذیرش پیشنهاد عفو بخش بزرگی از محکومان حوادث اخیر نشان دادند نظام اسلامی ضمن رأفت در برابر افرادی که مرتکب اشتباه شده‌اند، قائل به برخورد پدرانه و مدبرانه با معترضان است. یقینا پذیرش تکثر در بین منتقدان شرایط موجود، امکان یکدست‌سازی اعتراضات به نفع آشوبگران را از ضدانقلاب خواهد گرفت.

با وجود هشدارهای فراوان پلیس نسبت به برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری به دور از هیجان انفجار و برپایی آتش‌بازی‌های خطرناک اما چهارشنبه آخر سال برای برخی‌ها که هیجان صدای مهیب انفجار را داشتند، نشاط‌‌آور نبود، چرا که بعضا با چنین رفتارهای نابهنجار رعب‌انگیز، باعث عزادار شدن خانواده‌های خود و دیگران شدند. طبق گزارش سازمان اورژانس کشور حوادث چهارشنبه‌سوری تا شامگاه دیروز 17 فوتی و 924 مصدوم برجا گذاشته بود. هر چند پلیس منکر شادی و شادمانی اجتماعی نیست اما متاسفانه طی سال‌های اخیر برگزاری این سنت و آیین ایرانی دچار تغییرات زیانباری شده و در این شب، شاهد حوادث ناراحت‌کننده و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن بوده‌ایم که حاکی از آن است این احساس شادی و هیجان در افراد، مدیریت نشده و تبعات منفی بسیاری را بر جا گذاشته است. پلیس در این روزها تمام تلاش و همت خود را به کار بست تا از ورود و عرضه مواد محترقه غیرمجاز و آتش‌زا جلوگیری و با توزیع‌کنندگان آن برخورد قانونی کند و در عین حال با حضور در معابر و تسهیل رفت و آمدها با بر هم زنندگان نظم و امنیت نیز همچون گذشته برخورد قانونی و قاطعانه کرد البته آیین چهارشنبه متاسفانه سال‌هاست از قالب کهن خود که جشن و سرور بود، خارج شده و حالا همچون میدان نبردی است که شهروندان بیشتر از اینکه آن را یک جشن بدانند، برای ایمن ماندن از انفجار مواد محترقه و رفتارهای ناهنجار در خیابان‌ها، سعی می‌کنند خود را به خانه یا محل امن برسانند. این ترس، غم‌انگیز است، زیرا یکی از جشن‌های ایرانی را که می‌توانست یک روز خوش در پایان سال باشد به روزی غم‌انگیز تبدیل کرده است.

* ۹۲۴ مصدوم و ۹۱ مورد قطع عضو در کشور

رئیس سازمان اورژانس کشور اعلام کرد: شمار مصدومان حوادث چهارشنبه سوری از ابتدای اسفند تا ساعت ۲۱ امشب (دیشب) ۹۲۴ بوده نفر است که از این تعداد ۹۱ نفر قطع عضو و ۲۶۶ مورد آسیب‌دیدگان از ناحیه چشم هستند. آتش‌نشانی تهران هم از انجام ۸۱ مورد عملیات خبر داد. 

به گفته جعفر میعادفر ۲۸۲ نفر نیز در کشور دچار سوختگی شده و ۱۶۷ از آسیب‌دیدگان در بیمارستان‌ها و ۸ نفر نیز در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شده‌اند.

همچنین مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران گفت: شهروندان از ساعت ۱۷ تا ۲۰ امشب (دیشب) هزار و ۸۰۰ تماس با سامانه اطلاع‌رسانی این سازمان برقرار کردند.

قدرت‌الله محمدی شامگاه سه‌شنبه گفت: از هزار و ۸۰۰ تماس گرفته شده، ۸۱ مورد منجر به عملیات آتش‌نشانان شد که البته این تماس‌ها نسبت به سال گذشته کاهشی بوده است.

به گفته وی، سال گذشته از ساعت ۱۷ تا ۲۰ حدود ۳ هزار و ۵۰۰ تماس با سامانه آتش‌نشانی تهران برقرار شد. ضمن اینکه ۳ هزار و ۵۰۰ آتش‌نشان در ۸۰۰ نقطه پایتخت مشغول امدادرسانی به شهروندان بودند.

بر اساس آمار اعلام ‌شده از ابتدای اسفند تا دیشب، ۲۴۹ نفر در تهران دچار سوختگی شده‌اند. این در حالی است که به به ۲ دستگاه آمبولانس هم خسارت وارد شده است.

***

باربد بهراد: بازی پرسپولیس - سپاهان در هفته بیست‌وسوم لیگ برتر ایران یکی از چند دیدار مهم و پراهمیت در مسیر قهرمانی بود و ۲ تیم صدرنشین برای زنده نگه داشتن امید یا افزایش شانس قهرمانی خود وارد زمین شدند که این بار مورایس دست برتر را نسبت به یحیی گل‌محمدی داشت و توانست شکست و حذف تیمش در جام حذفی را با برتری یک بر صفر مقابل پرسپولیس جبران کند. پرسپولیس طبق روال بازی‌های گذشته با آرایش ۲-۴-۴ وارد بازی شد. در طرف مقابل تیم سپاهان با آرایش اولیه ۲-۲-۲-۴ بازی کرد که فکر می‌کنم برای نخستین‌بار در فصل جاری بود. با توجه به بازی ۲ تیم در جام حذفی، فکر می‌کنم تدبیر خوبی بود که در ادامه به این مطلب می‌پردازم. با توجه به بازی جام حذفی که ریگی تک‌محور بازیسازی سپاهان بود، تصمیم گرفته شد سپاهان با ۲ هافبک دفاعی، بازیسازی از عقب را انجام دهد که محمدی و ریگی وظایف خود را به نحو احسن انجام دادند. جلوی این ۲، نورافکن و کریمی ۲ هافبکی بودند که وظیفه داشتند در نیم‌فضا و فضاهای بین خطوط جاگیری کنند و موج حمله سپاهان را به شکل متفاوتی پیش ببرند. وقتی بازیسازی از عقب با ۲ هافبک دفاعی شکل ‌گرفت، کنترل و نبض بازی در اختیار سپاهان قرار گرفت. در مواقعی از بازی دیدیم که علی‌محمدی بین ۲ مدافع وسط جاگیری می‌کرد و بازیسازی را به نحو دیگری انجام می‌داد. هدف‌ اصفهانی‌ها رساندن توپ به نورافکن و کریمی بود که یک خط بالاتر در فضاهای مناسب جاگیری کرده بودند. در نیمه اول شاهد بودیم زکی‌پور اجازه نفوذ زیادی داشت و کاملا بالا جاگیری می‌کرد و از طرف دیگر رضاییان اجازه نفوذ نداشت، چون ترابی و امیری سمت چپ پرسپولیس بودند و برخلاف بازی جام حذفی که پشت سر رامین فضای نفوذ پرسپولیس بود، این بار رضاییان وظیفه نفوذ کمتری داشت اما بنا بر شرایط بازی رضاییان باز هم نفوذهای زیادی انجام ‌داد. سپاهان با توجه به حفظ برتری عددی در کانال مرکزی با ۴ بازیکن، کار را برای پرسپولیس سخت کرده بود و هافبک‌های چپ و راست پرسپولیس برای گرفتن راه نفوذ سپاهان از میانه میدان، جمع‌تر بازی می‌کردند و در این مواقع بازیکنان سپاهان با پاس‌های قطری، موقعیت ارسال را برای زکی‌پور ایجاد می‌کردند که موقعیت‌های خوبی از این طریق خلق کردند. همچنین نورافکن یکی دو بار بین خطوط و نیم‌فضا صاحب توپ شد که منجر به خلق خطر برای تیم سپاهان شد. زمانی که پرسپولیس قصد داشت با بیرانوند بازیسازی کند، ۲ مهاجم سپاهان روی دست مدافعان وسط پرسپولیس می‌آمدند که توپ دریافت نکنند. وظیفه نورافکن و کریمی در این دیدار، بازی یک به یک با کمال کامیابی‌نیا و میلاد سرلک بود. در این صورت بیرانوند پاس بلند می‌داد یا توپ را برای مدافعان کناری ارسال می‌کرد یا پاس‌های طولی به مرکز می‌داد که تحت فشار و پرس شدید هافبک‌های سپاهان، توپ دفع می‌شد یا سپاهان توپ را تبدیل به یک حمله سریع می‌کرد. در مواقعی هم که پرسپولیسی‌ها پاس بلند می‌دادند، دانشگر و جونیور وظایف خود را به نحو احسن انجام دادند. سپاهان در نیمه اول کنترل بازی را بخوبی در اختیار گرفته بود. پرسپولیس روی ارسال از کناره‌ها می‌توانست توسط جونیور گل بخورد و وی روی چند مورد در کناره‌های زمین ضعیف ظاهر شد. پاشنه آشیل پرسپولیس در چند بازی گذشته دریافت گل از روی ارسال از جناحین بوده است. در بازی فولاد، سپاهان(جام حذفی)، تراکتور و در بازی اخیر با سپاهان، این تیم روی سانتر از کناره‌ها انوع و اقسام گل‌ها را ‌خورد. این گل‌ها روی تیر یک، نقطه کور یا مثل بازی تراکتور روی ارسال زودهنگام و ضربه سر به ثمر رسید. علت این گل خوردن‌ها مربوط به این است که بازیکنان پرسپولیس روی بازیکن ارسال‌کننده فشار شدید وارد نکرده و زاویه ارسال را مختل نمی‌کنند. درست است بازیکنان پرسپولیس معمولا دریبل نمی‌خورند اما به خاطر فاصله‌ای که با بازیکن ارسال‌کننده دارند، این ارسال‌ها منجر به خطر روی دروازه پرسپولیس می‌شود. از طرفی پرسپولیس روی ۱۸ قدم استقرار و سازماندهی خوبی ندارد، کما اینکه در این بازی هم روی این اتفاق گل خورد. زمانی که سانتر انجام شد، برتری عددی ۷ بر ۳ به سود پرسپولیس بود اما به خاطر سازماندهی بد و دفع توپ ناقص در پشت محوطه جریمه، سپاهان به گل رسید. جالب اینکه مشابه همین اتفاق دقایق ۲۵ و ۶۷ هم رخ داد. دقیقا ارسال و دفع اشتباه و عدم جمع کردن توپ دوم و ضربه هافبک‌های سپاهان را شاهد بودیم که پشت محوطه جریمه جاگیری کرده بودند.

* آرامش سپاهان و اجرای دستورهای مورایس

سپاهان آرامش خوبی در این بازی داشت. با اینکه سپاهان در نیمه دوم یک بازیکن بیشتر داشت، خیلی با حوصله بازی می‌کرد. براساس دستورات تاکتیکی‌ای که از طرف سرمربی تعیین شده بود بازی کردند و فکر می‌کنم این آرامش از طرف سرمربی به تیم انتقال داده می‌شود. روی صحنه‌ای هم که به گل رسیدند، آرامش ۲ بازیکن قابل تحسین بود. توپ اولیه را کریمی نزد و به مغانلو داد و او به عنوان یک مهاجم که ضربه نهایی را باید بزند، یک پاس به عقب داد و ضربه نهایی کریمی وارد دروازه شد. از طرفی در این بازی تدابیر تاکتیکی مورایس خیلی خوب بود اما به نظرم پرسپولیسی‌ها از لحاظ انفرادی بازی خوبی انجام ندادند.

* مشکلات پرسپولیس در بازی با سپاهان

چون پرسپولیس در خانه مقابل تماشاگرانی بازی می‌کرد که بعد از مدت‌ها طبقه اول ورزشگاه را پر کرده بودند، به نظر تحت استرس بود و بازی خوبی انجام نداد. نیمه اول یحیی نخستین تغییر را انجام داد و جای عمری و عالیشاه را عوض کرد تا عمری جلوی زکی‌پور را بگیرد. عمری در کار دفاعی بهتر است و از طرفی عالیشاه پشت مهاجم بود و یک خط عقب‌تر از پریرا بازی کرد تا برتری عددی حریف را به بالانس برساند. اگرچه باز هم ناموفق بودند.

* اخراج پریرا در نتیجه تاثیر گذاشت

در کل در یک بازی که حکم فینال را داشت و می‌توانست سرنوشت قهرمانی را تعیین کند، اخراج پریرا در نیمه اول پرسپولیس را تحت تاثیر قرار داد. در نیمه دوم از دقایق ۶۵ تا ۸۰ کانال سمت راست سپاهان و چپ پرسپولیس با ورود آریا یوسفی دوباره فعال‌تر شد و سپاهانی‌ها فضای خوبی را در سمت راست خود ایجاد می‌کردند و حملات متعددی را از کانال راست انجام دادند و از فضاهای به وجود آمده نهایت استفاده را بردند.

گروه بین‌الملل: سران آمریکا و انگلیس به همراه نخست‌وزیر استرالیا دیروز در سن‌دیگو آمریکا برای اعلام مرحله بعدی اجرای پیمان دفاعی آکاس دیدار کردند. بر اساس توافق‌های به‌عمل آمده، انگلیس و آمریکا با هدف مقابله با چین و جلوگیری از نفوذ پکن در اقیانوس‌های آرام و هند تصمیم دارند استرالیا را در اوایل دهه ۲۰۳۰ با زیردریایی‌های تهاجمی هسته‌ای خود تجهیز کنند.

وانگ ونبین، وزیر امور خارجه چین با بیان اینکه برنامه زیردریایی پیمان آکاس تحت یک ذهنیت جنگ سرد معمولی شکل گرفته است هشدار داد این اقدام موجب تخریب صلح و ثبات در منطقه می‌شود. همچنین سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه سه‌شنبه در اظهاراتی غرب را به تحریک سال‌ها تقابل در منطقه آسیا - اقیانوسیه متهم کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، لاوروف در اظهاراتی تلویزیونی گفت «دنیای آنگلوساکسون با ایجاد ساختارهایی مثل (توافق) آکاس و با پیشرفت زیرساخت‌های نظامی ناتو در آسیا» زمینه سال‌ها رویارویی در منطقه را ایجاد می‌کند. کرملین گفته توافق آکاس بین استرالیا، انگلیس و آمریکا برای تامین زیردریایی هسته‌ای برای کانبرا مستلزم نظارت بین‌المللی است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه با بیان اینکه سوالات زیادی در رابطه با مسائل مربوط به عدم اشاعه وجود دارد، افزود: شفافیت خاصی لازم است. 

* واکنش ملایم و دیرهنگام گروسی

همچنین رافائل گروسی روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای که یک نسخه آن در تارنمای آژانس اتمی منتشر شد، عنوان کرد طرف‌های عضو پیمان آکاس تعهدات پادمانی دارند که باید مطابق موافقتنامه‌های پادمانی و پروتکل‌های مربوط با آژانس اجرا شوند. وی افزود: استرالیا به عنوان یک کشور فاقد سلاح هسته‌ای (NNWS) طرف معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، با آژانس یک موافقتنامه جامع پادمان (CSA) در ارتباط با NPT و یک پروتکل الحاقی منعقد کرده است. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرد این سازمان طبق موافقتنامه جامع پادمان، این حق و تعهد را دارد که در تمام فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز در داخل خاک استرالیا، بر اجرای تعهدات پادمانی برای اطمینان از منحرف نشدن به سمت تسلیحات هسته‌ای نظارت کند. وی با بیان اینکه «بریتانیا و ایالات‌متحده هم به عنوان کشورهای دارای تسلیحات هسته‌ای عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای هستند و هریک با آژانس یک توافقنامه داوطلبانه پادمانی (VOA) و یک پروتکل الحاقی منعقد کرده‌اند» تصریح کرد: ۲ کشور موظف هستند در چارچوب توافقنامه داوطلبانه پادمانی انتقال بین‌المللی مواد هسته‌ای به کشور فاقد سلاح هسته‌ای را به آژانس گزارش دهند. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرد: تعهدات قانونی طرفین و جنبه‌های عدم اشاعه مهم هستند و آژانس به فعالیت‌های راستی‌آزمایی در این زمینه ادامه خواهد داد.

اظهارات گروسی در حالی است که سال گذشته سکوت مدیرکل آژانس نسبت به توافق آکاس که نقض فاحش ان‌پی‌تی به شمار می‌رود انتقادات زیادی را به دنبال داشت.

مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم روز دوشنبه اعلام کرد: استرالیا قرار است اوایل دهه ۲۰۳۰ سه زیردریایی تهاجمی با نیروی پیشران اتمی از دسته «ویرجینیا» را از واشنگتن تحویل بگیرد و در عین حال امکان خرید ۲ زیردریایی دیگر را نیز داشته باشد.

به نوشته خبرگزاری «اسپوتنیک»، سالیوان در گفت‌وگو با خبرنگارانی که او را در هواپیمای ویژه ریاست‌جمهوری آمریکا (ایر فورس وان) همراهی می‌کردند، گفت: «اوایل دهه ۲۰۳۰ و در طول این دهه ۳ زیردریایی آمریکایی از دسته ویرجینیا به استرالیا تحویل خواهد شد و امکان افزایش تعداد زیردریایی‌های تحویل شده به ۵ زیردریایی در صورت لزوم وجود دارد».

مشاور امنیت ملی دولت آمریکا اظهار کرد:‌ «این رهبران در نشستی سه‌جانبه و سپس به صورت عمومی فرآیند چندمرحله‌ای سال‌های آینده را که بلافاصله با آموزش به ملوان‌ها، مهندس‌ها، تکنیسین‌ها و پرسنل استرالیایی برای تقبل مسؤولیت نظارت بر زیردریایی‌های با نیروی پیشران اتمی شروع می‌شود، شرح خواهند داد».

این مقام آمریکایی اضافه کرد: «در مرحله نهایی این پیمان تنها طراحی و توسعه وجود نخواهد داشت، بلکه استقرار عملی یک شناور جدید، یک زیردریایی جدید با نیروی پیشران اتمی و تسلیحات متعارف انجام خواهد شد».

یک مقام دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا نیز روز یکشنبه گفت: قرار است آمریکا و انگلیس از سال ۲۰۲۷ یک نیروی چرخشی از زیردریایی‌های اتمی خود را در چارچوب معاهده سه‌جانبه با استرالیا در این کشور، در راستای تقویت بازدارندگی در منطقه «هند - اقیانوسیه» مستقر کنند.